Böbrek Reflüsü
Böbrek reflüsü, vezikoüreteral reflü ya da kısaca VUR olarak tarif edilen çocuklarda görülen ürolojik bir hastalıktır. Mesanedeki idrarın böbreğe kaçması ile karakterizedir. VUR, doğumsal bir sağlık problemidir. Her 100 çocuktan yaklaşık 1’inde görülür. En önemli belirtisi sık geçirilen ateşli idrar yolu enfeksiyonudur. Böbrek reflüsü ciddi bir hastalıktır. Çocuklarda görülen böbrek yetmezliğinin en önemli nedenidir. Kendiliğinden iyileşebilir. Ancak en geç 2 yıl içinde iyileşmeyen böbrek reflüsü olgularının mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Antibiyotik, enjeksiyon uygulaması ve cerrahi böbrek reflüsü olan çocuklara uyguladığımız tedavi seçenekleridir.
Böbrek Reflüsü Nedir?
Böbrek reflüsünde böbrekten mesaneye aktarılan idrarın bir kısmı vücuttan atılamaz. Bunun yerine yeniden böbreğe çıkar. Bu da idrar yolunda enfeksiyona neden olur ve böbreğe zarar verir. VUR, tedavi edilmezse böbrek yetmezliğine dahi yol açabilir. Tekrarlayan ateşli idrar yolu enfeksiyonu olgularının yaklaşık üçte birinde böbrek reflüsü ile karşılaşılır. Genetik faktörlerin etken olduğu bir hastalıktır. Kardeşinde börek reflüsü olan çocukların yüzde 30’unda, anne babasında böbrek reflüsü olan çocukların ise yüzde 70’inde böbrek reflüsü tespit edilmiştir.
Böbrek Reflüsü Belirtileri
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları
- İdrar çıkışının azalması
- Sık sık tuvalete çıkma
- İdrar kaçırma
- İdrarda kötü koku
- Geçmeyen kabızlık
- Karın ağrısı
Vezikoüreteral Reflünün Tanısı
Böbrek reflüsü tanısı koyarken rutin kan testlerine ve tam idrar tahliline başvururuz. Ayrıca üriner sistemi ultrasonda inceleriz. Bunların yanı sıra işeme sistoüretrografisi (voiding sistoüretrografisi), DMSA, MAG-3, DTPA sintigrafi gibi daha spesifik tanı yöntemlerine de başvurabilmekteyiz.
Vezikoüreteral Reflünün Derecelendirmesi
Yukarıda bahsettiğimiz tanı araçlarıyla vezikoüreteral reflü derecelendirilir. Buna göre hastalığın 5 tip derecesi vardır.
- Derece 1: Hastalığın en hafif tipidir. Mesanedeki idrar böbreğe tamamen çıkmaz. Üreterin distal kısmına dek ulaşır. VUR olgularının yüzde 8’ini oluşturur.
- Derece 2: VUR olgularının büyük bir kısmı bu tiptir. Olguların yaklaşık yüzde 37’sini kapsar. İdrar renal kalikslere (böbreğin odacıkları) dek çıkar. Ancak üriner sistemde bir dilatasyon (genişleme) yoktur.
- Derece 3: İdrar böbreğe tekrar dönüyordur. Bunun yanı sıra üreterde, böbrek odacıklarında ve böbrek havuzcuğunda genişleme meydana gelmiştir. Olguların yaklaşık yüzde 25’i bu tiptedir.
- Derece 4: Üriner sistemde genişleme net olarak görülebilmektedir.
- Derece 5: VUR’un en şiddetli halidir. Böbrekte hidronefroz görülür. Olguların %5’ini kapsar.
Böbrek Reflüsünün Tedavisi
Vezikoüreteral reflü (VUR) ilk 2 yıl içerisinde yüzde 50 oranında kendiliğinden geçebilir. Bu nedenle hastalık hemen ameliyat edilmez. Hastalık geçmiyorsa veya böbreğin kalıcı hasar alma riski var ise diğer tedavi seçenekleri değerlendirilir. Bazı çocuklara uzun süre antibiyotik vermek gerekebilir. Diğer bir tedavi yöntemi ise mesaneye enjeksiyon yapmaktır. STING adı verilen bu yöntemde idrar yolundan mesaneye girilir ve dolgu maddeleri ilgili bölgeye enjekte edilir. İleri olgularda ise reflüyü cerrahi yolla tedavi etmek gerekir. Bu ameliyatta idrar yolu mesaneye yeni bir yoldan tekrar dikilir.