Erkeklerde İdrar Kaçırma
Kadınlarla ya da çocuklarla kıyasladığımızda erkeklerde idrar kaçırma sorunuyla daha az karşılaşırız. Bunun da iki önemli nedeni vardır. İlki, idrarı tutmaya yarayan kas mekanizmaları kadınlara nazaran erkeklerde daha kuvvetlidir. İkincisi ise üretranın kadınlarda daha kısa olmasıdır. Kadınlarda görülen doğum sonrası ya da yaşlanmaya bağlı idrar kaçırma şikayetleri erkeklerde görülmez. Erkeklerde idrar kaçırmaya neden olabilecek farklı durumlar vardır. Bunlardan en önemlisi prostat hastalıkları ve bu hastalıkları tedavi etmeye yönelik yapılan müdahalelerdir. Bir diğeri ise epispadias gibi bazı doğumsal ürolojik anomalilerdir. Ayrıca Alzheimer, Parkinson, demans gibi nörolojik sorunların bir çıktısı olarak da erkeklerde idrar kaçırma görülebilir.
İdrar kaçırma nedir? Bireyin vücudundan isteği dışında idrar çıkması idrar kaçırma olarak tanımlanır. İdrar kaçırma bir hastalık değil semptomdur.
Erkeklerde İdrar Kaçırma Neden Olur?
Prostat büyümesi: Özellikle 50 yaş üzeri erkeklerde görülür. Prostat büyümesi idrar yapmayla ilişkili birçok soruna yol açabilir. Kişinin idrarı kesik kesik olur, idrar bittikten sonra damlama olur ya da idrar bir anda gelir. Prostat büyümesi olan hastalarda idrar kaçırma görülebilir. Hasta zamanında tedavi edilir ve büyümüş prostat dokusu ortadan kaldırılarak idrarın yeniden normal bir şekilde akması sağlanırsa hastada kalıcı bir idrar kaçırma sorunu olmaz. Prostat büyümesi ameliyatı sonrası hastada ani sıkışma ve tuvalete gidene kadar idrar kaçırma olabilir. Bu durum çok büyük oranda geçicidir.
Prostat büyümesi ameliyatında idrarı tutmaya yarayan eksternal sfinkter adı verilen kas dokusuna bir müdahalede bulunmayız. Bu nedenle prostat büyümesi ameliyatlarından sonra hastalarımızda kalıcı bir idrar kaçırma problemi olması beklenmez.
Bazı hastalarda tanı ve tedavide geç kalındığı takdirde prostat büyümesi mesane problemlerine yol açabilir. Mesane duvarında kalıcı hasar olabilir. Kaslar zayıflayabilir. Nihayetinde hastaya başarılı bir ameliyat yapılsa ve büyümüş prostatı çıkarılsa dahi, mesanedeki problemler nedeniyle kalıcı idrar kaçırma söz konusu olabilir.
Prostat kanseri ameliyatı (Radikal prostatektomi): Prostat, idrar tutmayı mümkün kılan eksternal sfinkter kas dokusuna komşudur. Prostat kanseri ameliyatlarında prostatın tamamı vücut dışına çıkarılır. Bu ameliyat esnasında ilgili kas dokusuna zarar verilebilir. Hastada idrar tutamama durumu gelişebilir. Literatürde farklı farklı çalışmalar olmasa da yüzde 2’lik bir hasta grubu için bu komplikasyon riski söz konusudur. Prof. Dr. Coşkun Şahin Kliniğinde bu komplikasyon oranı genel literatürün oldukça altındadır. Prostat kanseri ameliyatı açık, kapalı veya robotik olarak gerçekleştirilebilir. Bu üç ameliyat yöntemi arasında idrar kaçırma riski açısından bir fark yoktur. Burada önemli olan cerrahın deneyimidir.
Nörolojik hastalıklar: Parkinson, demans, MS (kadınlarda daha çok görülür) ya da omurilik yaralanmaları gibi nörolojik sorunlara yol açan hastalıklar neticisinde idrar kaçırma, idrar yapma güçlüğü, sık idrara gitme gibi şikayetlerle karşılaşabiliyoruz.
Aşırı aktif mesane: Kişide nörolojik, hormonal ya da metabolik bir sağlık sorunu yoktur. Ancak kişinin mesanesi idrarı yeteri kadar depolayamaz. Bu tür hastalar ani idrara sıkışma hissi şikayetiyle hekime başvurur. Zaman zaman idrarda kaçırma görülebilir. Görece sık rastladığımız bir hastalıktır. Toplumun yaklaşık yüzde 15’inde görülen bir sorundur. Kadınlarda daha yaygındır. Ancak özellikle 50 yaş sonrası erkeklerde de görülebilmektedir.
Diyabet: Bazı uzun süreli diyabet hastalarında mesanenin yapısında bozulmalar olabilir. Diyabetik hastalarda idrar kaçırma görülebilir.
Radyoterapi: Prostat ve çevresine uygulanan radyoterapi işlemlerinde eksternal sfinkter kasına zarar verilmesi sonucu hastalarda idrar kaçırma şikayeti gündeme gelebilir.
Tanı
Yapılan fiziksel muayene ve alınan hasta öyküsü ile olguların büyük bir kısmına tanı konulabilir. Kişinin neden idrar kaçırdığı tespit edilir. Ayrıca ürodinami, sistoskopi, ultrasonografi gibi tetkiklere de zaman zaman başvurulabilir.
Erkeklerde İdrar Kaçırmanın Tedavisi
İdrar kaçırma bir hastalık değil, semptomdur. İdrar kaçırmaya yol açan hastalıklar ortaya çıkarılarak bu hastalıkların tedavisi yapılabilir. Kişinin idrar kaçırma sorunu da ortadan kaldırılabilir. Özellikle prostat kanseri ameliyatı sonrası oluşan idrar kaçırmalarda yapay (suni) sfinkter tedavisine başvurulur. Yapay sfinkter hastanın idrarını kontrol etmesini sağlayan, ameliyatla vücudun içine yerleştirilen yapay bir mekanizmadır. Daha basit idrar kaçırma olgularında ise sling (askı) adı verilen cerrahi yönteme başvurulabilir. Aşırı aktif mesane nedeniyle idrar tutamama sorunu yaşayan erkeklerde ise ilaç tedavisiyle iyileşme sağlanabilir.