Perkütan Nefrolitotomi (PNL) Ameliyatı Nedir?
Perkütan Nefrolitotomi kısaca PNL ameliyatı böbrek taşı olgularında başvurulan bir tedavidir. Sık uygulanan bir cerrahi prosedürdür. Özellikle 2 cm’den büyük böbrek taşlarının tedavisinde tercih edilir. Kapalı bir ameliyattır. Hastanın sırt bölgesinde yaklaşık 1 cm çapında bir kesi yeri açarak gerçekleştirilir. PNL ameliyatı günümüzde yüksek başarı oranıyla ve güvenle yapılmaktadır.
Perkütan Nefrolitotomi Nasıl Uygulanır?
Ameliyat genel anestezi altında, ameliyathane ortamında yapılır. Ürolog hastanın sırt bölgesinde 1 cm’den büyük olmayan bir delik açar ve buradan görüntüleme eşliğine nefreskop isimli aletle taşa ulaşır. Böbrek taşı parçalara ayrılır. Mümkün olduğunca fazla taş parçası ameliyat anında çıkarılır. Kalan taş kırıntıları ise idrar yoluyla vücudu terk eder. Ameliyatın ardından hastaya taburcu oluncaya dek kalacak bir hortum (nefrostomi) yerleştirilir. Bu hortumun bir ucu böbrekte bir ucu da vücut dışında olur. Hastalarımız ameliyattan 1-2 gün sonra taburcu edilir.
PNL Hangi Taşlara Uygulanabilir?
Günümüzde böbrek taşı farklı yaklaşımlarla tedavi edilebilmektedir. Ancak böbreğin iç kısmında yer alan ve ESWL ile de kırılamayacak büyüklükte olan taşların tedavisinde PNL elimizdeki en etkin yöntemlerden biridir. Böbrek taşı tedavisindeki diğer seçenekler nelerdir? PNL’den ne farkları vardır?
- ESWL: 2 cm’den küçük taşlara vücut dışından uygulanır. Özellikle 1 cm’den küçük ve daha yumuşak yapıdaki taşlarda çok iyi sonuç verir. Ancak daha sert ve büyük taşlara etki etme kapasitesi daha düşüktür. Bazı taşlara ESWL uygulansa dahi taş kırılamayabilir. Bu durumda PNL ameliyatına başvurulur.
- URS: İdrar deliğinden girilerek sadece idrar yolunda kalmış taşlara müdahale ettiğimiz bir ameliyattır.
- RIRS: İdrar yolundan girip böbreğin içine kadar ulaşabildiğimiz ve böbrek içindeki taşları temizleyebildiğimiz bir ameliyattır. Ancak en fazla 2,5 cm çapındaki taşlara uygulanabilmektedir.
PNL Ameliyatının Avantajları Nelerdir?
- Her büyüklükten taş PNL ile tedavi edilebilir.
- Tedaviler genellikle tek seansta tamamlanır.
- Sert, kırılması güç taşlarda etkilidir.
- Başarı oranı yüzde 90’dan fazladır.
- Kırılan böbrek taşının büyük parçaları ameliyat esnasında dışarı çıkarıldığı için taş parçacıklarının vücuttan çıkarken idrar yolunda takılı kalması gibi bir risk yoktur.
- Çocuklara uygulanabilir. PNL işleminde kullanılan nefreskopun farklı boyutları vardır. Standart PNL işleminde vücutta açılan delik ortalama 1 cm çapındayken Mikro PNL’de kesi yeri 2 mm, Ultra-mini PNL’de 4 mm, Mini PNL’de 5-7 mm arasıdır.
PNL’nin Dezavantajları
PNL diğer böbrek taşı tedavilerinden farklı olarak vücutta kesi yeri açarak ve böbreği vücut dışından bir iğne ile delerek yapılan bir ameliyat olmasıdır. Düşük oranlarda olsa da her ameliyatta olduğu gibi PNL’de de enfeksiyon ve kanama gibi komplikasyonlarla karşılaşmak mümkündür.
PNL Ameliyatı Sonrası
Ameliyatın ardından hasta ortalama 2 gün hastanede kalır. Bu süre içinde hastada idrar sondası ve nefrostomi takılı kalır. Hasta böbreğindeki taşlardan büyük ölçüde kurtulmuş olur. Böbrekte kalan kırıntı halindeki taşlar idrar yolundan kendiliğinden geçerek düşer. Hastaya bolca sıvı tüketmesi önerilir. Bu nedenle idrar yaparken yanma, acıma, tıkanma hissi olabilir. Hastanın taburcu olduktan sonraki ilk 1 haftada ağır kaldırmaması, uzun yolculuklara çıkmaması ve aşırı fiziksel aktivitede bulunmaması önerilir. Bu süre içinde ateş, bulantı, idrar yapamama ve aşırı ağrı gibi bir durum söz konusuyla mutlaka hekimle iletişime geçmek gerekir.
PNL Ameliyatı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Hastalarımızın böbrek taşı ve PNL ameliyatı hakkında sorduğu sorulara yanıt verdik.
Kapalı böbrek taşı ameliyatı ve PNL aynı işlem midir?
Evet. Kapalı böbrek taşı ameliyatı dendiğinde bahsedilen tedavi PNL’dir. Günümüzde böbrek taşı tedavisinde açık ameliyat tercih edilmemektedir, böbrek taşının tedavisi kapalı yöntemlerle yapılmaktadır. Öte yandan URS ve RIRS prosedürleri de yine kapalı olarak, vücutta bir delik açmadan gerçekleştirilir. Yani vücutta bir delik açılmaz. Bu nedenle hekiminiz taşınızı kapalı yöntemle çıkaracağını söylediğinde tam olarak hangi yöntemden bahsettiğini sorabilirsiniz.
Böbrek taşı tedavisinde en iyi yöntem PNL midir?
Taşın konumuna, boyutuna, yapısına ve diğer özelliklerine göre en iyi yöntem değişir. 2 cm ve üzeri bir böbrek taşından bahsediyorsak ya da taş 2 cm’den küçük ancak sert bir yapıdaysa PNL en etkili yöntemdir.
Böbrek taşı kırılmazsa ne olur?
Günümüzde PNL ve diğer tedavi yöntemleriyle böbrek taşı güvenle kırılabilir ve vücuttan dışarı çıkarılabilir. Bazı olgularda nadir olarak ilk PNL ameliyatında taş tam olarak kırılamayabilir. Bu durumlarda ikinci bir ameliyat gerekebilir. Ancak nihayetinde taş kırılır ve vücuttan çıkarılır.